Vai trò của ngân sách nhà nước
* Vai trò điều tiết trong lĩnh vực kinh tế
- Thông qua các khoản chi kinh tế và chi đầu tư xây dựng công trình kết cấu hạ tầng kinh tế; phát triển những ngành, lĩnh vực có tỷ suất lợi nhuận cao, thu hồi vốn nhanh; ưu tiên các ngành mũi nhọn có khả năng cạnh tranh trên thị trường; đẩy mạnh sản xuất các mặt hàng thuộc thế mạnh xuất khẩu tạo môi trường thuận lợi cho sản xuất kinh doanh. Các khoản chi này không thu hồi trực tiếp nhưng hiệu quả được tính bằng sự tăng trưởng GDP.
- Thông qua các khoản thu, chủ yếu là thuế góp phần định hướng phát triển sản xuất. Việc đặt ra các loại thuế đối với thuế suất ưu đãi, các quy định miễn thuế, giảm thuế... có tác dụng kích thích mạnh mẽ tới các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh. Chính sách thuế có lợi sẽ thu hút doanh nghiệp bỏ vốn đầu tư vào nơi cần thiết ngược lại, chính sách thuế khắt khe sẽ giảm bớt luồng di chuyển vốn vào nơi cần hạn chế sản xuất kinh doanh.
-> Thu - chi ngân sách gắn liền với chính sách phát triển kinh tế xã hội.
* Giải quyết các vấn đề xã hội
- Chính sách ngân sách, cụ thể là chính sách thu thông qua thuế, góp phần làm giảm bớt sự chênh lệch quá lớn về thu nhập, đảm bảo công bằng xã hội.
Ví dụ minh họa: thông qua thuế thu nhập cá nhân, nhà nước thực hiện vai trò điều chỉnh vĩ mô trong lĩnh vực thu nhập, hạn chế sự phân hóa giàu nghèo, đảm bảo công bằng xã hội về thu nhập.
Ngoài ra, chính sách thuế để điều chỉnh thu nhập là các khoản thuế đánh vào người tiêu dùng thông qua các loại thuế gián thu (thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế GTGT...)
- Chính sách ngân sách, cụ thể là vấn đề chi ngân sách
Ví dụ minh họa: Chi phí cho phúc lợi xã hội: đối tượng thương binh, gia đình liệt sĩ, trẻ em mồ côi, người già không nơi nương tựa... ở hầu hết các nước các khoản chi giải quyết chính sách xã hội, chi cho phát triển văn hóa giáo dục y tế, chính sách dân số, chính sách việc làm... ngày càng tăng.
* Về mặt thị trường
- Thông qua công cụ thuế mà nhà nước có thể tác động vào cung hoặc cầu của thị trường góp phần ổn định giá cả.
- Thông qua việc chính phủ sử dụng các công cụ nợ để nhằm bù đắp thiếu hụt ngân sách nhà nước đã góp phần kiềm chế lạm phát, ổn định thị trường.
- Thông qua chính sách chi tiêu của NSNN, thực hiện chính sách thắt chặt ngân sách, cắt giảm các khoản chi ngân sách, chống bao cấp lãng phí trong chi ngân sách, góp phần khống chế và đẩy lùi lạm phát một cách có hiệu quả.
- Bằng nguồn cấp phát của ngân sách, các quỹ dự trữ nhà nước về hàng hóa và tài chính được hình thành. Đây là nguồn lực quan trọng để điều hòa cung - cầu hàng hóa trong trường hợp thị trường có nhiều biến động, giá cả lên quá cao -> Bình ổn giá cả.
*** Quá trình xây dựng và thực hiện ngân sách
- Thời gian cho một năm ngân sách bằng với thời gian của một năm dương lịch (12 tháng). Tuy nhiên, ở mỗi nước khác nhau, với điều kiện chính trị xã hội khác nhau mà thời điểm bắt đầu và kết thúc của một năm ngân sách là khác nhau. Ví dụ minh họa: ở Việt nam thời gian một năm ngân sách được tính từ 01/01 – 31/12 của năm dương lịch.
- Chu trình ngân sách chỉ toàn bộ các hoạt động từ khâu lập dự toán ngân sách đến khâu chấp hành và cuối cùng là quyết toán ngân sách. Do vậy thời gian của một chu trình ngân sách không trùng với năm ngân sách và dài hơn thời gian của một năm ngân sách.
» Tin mới nhất:
» Các tin khác: